Fiscale gevolgen van het echtscheidingsconvenant

04-06-2016

Afspraken in het echtscheidingsconvenant ten behoeve van de verdeling van de koopwoning en uitruil van pensioenen en/of partneralimentatie, kunnen fiscale consequenties met zich meebrengen. Dit kan grote financiële gevolgen met zich meebrengen. Om die reden is het verstandig om deze fiscale consequenties vooraf goed in beeld te brengen en op te nemen in het echtscheidingsconvenant.

Let op: scheiden via Online mediation en de Rechtswijzer lijkt goedkoper. Onderzoek heeft echter duidelijk gemaakt dat dit in de praktijk vaak alsnog duur uitpakt, omdat de fiscale consequenties van bepaalde oplossingen niet zijn overzien en doorberekend. Zo kan goedkoop toch duurkoop worden.

Voorbeeld 1:

Een paar, gehuwd op basis van gemeenschap van goederen, bezit een eigen koopwoning met een overwaarde van € 100.000,00. Conform de gemeenschap van goederen, heeft elke partij recht op € 50.000,00 van deze overwaarde.De man heeft (voor het gemak) een ouderdomspensioen opgebouwd waarvan € 50.000,00 zou kunnen toekomen aan de vrouw.

De vrouw wil de woning overnemen. Zij zou dus € 50.000,00 aan de man moeten uitbetalen, maar heeft dit geld niet. Dan kan er voor worden gekozen om dit uit te ruilen tegen het pensioen van de man (vrouw ziet dus af van haar recht in deze).

De fiscus ziet deze verrekening van het pensioen echter als inkomen (ook als er vooraf de belastinglatentie op in mindering is gebracht) en belast dit op dezelfde wijze als partneralimentatie. Dit betekent dat de fiscus de inkomensafhankelijke premie zorgverzekering ( 5 1/2 %) nog in rekening gaat brengen bij de vrouw en dat de vrouw mogelijk (geheel of gedeeltelijk) ontvangen toeslagen en de alleenstaande ouderkop terug moet gaan betalen. Vaak is er dit geld niet, want dat zit immers in "de stenen".

Door een goede formulering van het echtscheidingsconvenant, is dit probleem te ondervangen. Daarvoor is echter wel de expertise van een mediator, fiscalist of advocaat noodzakelijk.

Voorbeeld 2:

Een doel van de scheiding is dat de gezamenlijke financiën uit elkaar getrokken worden. Het komt voor dat mensen graag "snel" willen scheiden, omdat de minst verdienende partner dan in aanmerking komt voor de toeslagen en de alleenstaande ouderkop (een aanzienlijk bedrag per maand). Om hiervoor in aanmerking te komen, mag je geen fiscaal partner te zijn. Echter, met betrekking tot de eigen woning of het schuiven met persoonsgebonden aftrek, is het soms voordelig om te kiezen voor een vol jaar fiscaal partnerschap (in het jaar van de scheiding). Door een goede formulering van het echtscheidingsconvenant, kan de minst verdienende partner dan toch in aanmerking komen voor de toeslagen en de alleenstaande ouderkop.

Voorbeeld 3:

Vermogensverdeling: de interne draagplicht kan anders zijn dan 50%-50%. Wanneer er dan wordt verdeeld op basis van de verhouding 50%-50%, is er sprake van een schenking (bijvoorbeeld bij de verdeling van een restschuld van de koopwoning). De fiscus kan dan schenkbelasting in rekening brengen. Ook dit is te ondervangen door een goede formulering in het echtscheidingsconvenant én een afstemming met de fiscus (vooraf).

Voorbeeld 4:

Een echtpaar wil gaan scheiden. De man vertrekt uit de gezamenlijke koopwoning, de vrouw blijft daar wonen. Omdat de vrouw haar deel (50%) van de hypotheekrente niet kan voldoen, betaalt de man deze geheel totdat de woning verkocht wordt. Vaak wordt er dan in het echtscheidingsconvenant opgenomen dat de vrouw het woongenot heeft tot aan de datum van de overdracht. Wanneer je opneemt dat de hypotheekrente door een persoon geheel betaald wordt, is er nog maar recht op de helft van de hypotheekrenteaftrek. Er kan dan voor een constructie worden gekozen dat beide personen (op papier) de helft van de hypotheekrente betalen en dat de man (in dit geval) in theorie een bedrag aan partneralimentatie betaalt dat gelijk is aan de helft van de maandelijks verschuldigde hypotheekrente en dit geheel aan de hypotheekverstrekker betaalt (zodat de vrouw het niet in handen krijgt). Dan moet de vrouw nog wel 5 1/2 % premie zorgverzekering over de partneralimentatie betalen, waar je dan in het echtscheidingsconvenant weer een constructie voor kunt bedenken om dit bedrag mogelijk te compenseren aan de vrouw..

Let op: de fiscus gaat steeds meer echtscheidingsconvenanten opvragen. Zij maakten het onderwerp scheidingen in 2015 tot speerpunt. De pakkans wordt steeds groter. Wanneer de aangifte van ex-fiscaalpartners niet overeen blijken te komen, wordt de partner die "iets" niet heeft gemeld, door de fiscus op afgerekend.

 

• 

« Naar overzicht