WELKOM OP ONZE BLOG
nieuws en meer
Mediation en schulden
25-03-2025Mediation en Schulden: Wat Je Moet Weten
Bij een scheiding komt er vaak veel op je af. Naast de emotionele verwerking moet er ook op financieel vlak veel geregeld worden.
Bij een huwelijk op basis van gemeenschap van goederen, wordt er bij een echtscheiding in mediation o.a. afgesproken hoe om te gaan met de betaling van de gezamenlijke schulden. Dit noemen we een onderlinge verdeling van de schulden. Deze onderlinge verdeling leg je vast in een echtscheidingsconvenant (evenals de verdeling van de bezittingen).
Maar: de wet staat boven deze onderlinge verdeling van de schulden.
Gezamenlijke schulden zijn schulden waarvoor je allebei hoofdelijk aansprakelijk bent. Ook als je samenwoont kun je allebei hoofdelijk aansprakelijk zijn voor bepaalde schulden. Hoofdelijk aansprakelijk zijn betekent dat de wet zegt dat een schuldeiser zich voor het gehele bedrag op één van jullie mag verhalen. Ongeacht wat je samen hierover afspreekt of afgesproken hebt. En dit geldt ook als er in het echtscheidingsconvenant staat dat de ex-partners over en weer niets meer van elkaar te vorderen hebben. Je kunt hiertegen geen bezwaar maken. En dat is zuur wanneer je in het echtscheidingsconvenant onderling hebt afgesproken dat jij bijvoorbeeld minder (lang) partneralimentatie krijgt omdat je ex-partner “alle” schulden “op zich neemt”.
Hoewel de schuldeiser dus in dit geval roet in het eten kan gooien, moet je wel samen afspreken wie wat betaalt, om zo het heft (zoveel mogelijk) in eigen hand te houden.
Oplossing voor het bovenstaande: dat de schuldeiser de ex-partner aan wie de schuld niet is toebedeeld in het echtscheidingsconvenant, schriftelijk ontslaat uit de hoofdelijkheid. In de praktijk gebeurt dit echter vrijwel uitsluitend bij hypothecaire leningen als de andere ex-partner de koopwoning krijgt toebedeeld.
Dan kan het ook nog zo zijn, dat één van de partners kiest voor een wettelijke schuldsaneringsregeling (WSNP) of in een faillissement belandt. Ook dit heeft gevolgen voor de financiële situatie van de andere (ex-) partner.
De gevolgen van een (wettelijke) schuldsanering.
Bij problematische schulden kan er worden geprobeerd om, al dan niet met inzet van een professional, een zogenaamde minnelijke schuldregeling op te zetten met finale kwijting. Een minnelijke schuldregeling is een regeling waar de schuldeisers niet verplicht aan mee hoeven te werken. Finale kwijting betekent dat, als je niet alle schulden volledig kunt afbetalen met een minnelijke regeling, de schuldeiser de restant schuld niet meer op jou verhaalt.
Lukt het niet om alle schuldeisers mee te krijgen met een minnelijke schuldregeling, dan kun je de rechtbank verzoeken om de Wet Schuldsaneringsregeling Natuurlijke Personen (WSNP) op jou van toepassing te verklaren. Als de rechtbank dat doet, zijn de schuldeisers verplicht om mee te werken.
De Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) biedt mensen met problematische schulden de mogelijkheid om na een strikte periode van drie jaar (tenzij de rechter anders bepaalt) een schone lei te krijgen. Dit betekent voor de persoon die in de WSNP zit, dat de resterende schulden na deze periode worden kwijtgescholden mits er aan de verplichtingen is voldaan die de WSNP met zich meebrengt.
Maar hier komt een belangrijke valkuil: de schuldeiser mag zich na afloop van de WSNP niet meer op de ex-partner in de schuldsanering verhalen, maar wél op de andere ex-partner. Dit betekent dat als ex-partner 1 de schone lei heeft gekregen, de schuldeiser bij gezamenlijke schulden en hoofdelijke aansprakelijkheid, het volledige restantbedrag mag opeisen bij ex-partner 2. Als ex-partner 2 vervolgens meer dan de helft van de oorspronkelijke schuld betaalt, ontstaat er voor het verschil een regresvordering op ex-partner 1 (of omgekeerd).
Een regresvordering betekent dat de ene ex-partner het teveel betaalde bedrag kan terugvorderen bij partner. Dit betreft kortgezegd het werkelijk betaalde bedrag minus het bedrag van de helft van de gezamenlijke schuld.
Maar – en dit is belangrijk – deze regresvordering valt niet onder de schone lei van de WSNP. De partner die in de WSNP zat blijft dus na de schuldsanering wel aansprakelijk voor een eventuele regresvordering (tenzij de ex-partners alsdan samen afspreken dat zij niets meer van elkaar te vorderen hebben).
Oplossing: ook de andere ex-partner meldt zich aan voor een (wettelijke) schuldsaneringsregeling.
Andere knelpunten
Ook de onderstaande zaken kunnen de relatie tussen ex-partners opnieuw op scherp zetten:
Personen die in een (wettelijke) schuldsaneringsregeling zitten of failliet zijn verklaard, mogen tijdens de looptijd van dit traject geen kinderalimentatie betalen omdat dan alle financiële middelen dienen te worden ingezet voor de afbetaling van de schulden. Als er in het verleden in het echtscheidingsconvenant afspraken zijn vastgelegd over de betaling van de kinderalimentatie door de schuldenaar, dan wordt hiervoor in een (wettelijke) schuldsaneringsregeling of faillissement een nihilbeding aangevraagd. De andere ex-partner draagt dan in dat geval (het merendeel van) de kinderkosten.
Een ander probleem ontstaat wanneer ex-partner 1 geen inzage wil geven aan ex-partner 2 over wie de schuldeisers precies zijn. Dit is vooral een probleem bij zakelijke schulden die binnen de gemeenschap van goederen vallen. Als ex-partner 1 deze schuldeisers niet kenbaar maakt, kan ex-partner 2 achteraf geconfronteerd worden met claims waarvan hij of zij zich niet bewust was. Dit maakt het dan bijna onmogelijk om passende afspraken te maken en kan leiden tot juridische procedures.
Daarnaast kunnen er privéschulden zijn, zoals een lening bij ouders of een voorschot op een erfenis. Hoewel dit geen gezamenlijke schulden zijn, kunnen ze toch invloed hebben op de financiële afwikkeling van een scheiding. Bijvoorbeeld, als een van de ex-partners een grote som geld van zijn of haar ouders heeft geleend, maar dit bedrag niet officieel als schuld is geregistreerd, kan de andere partner zich benadeeld voelen als dit niet wordt meegenomen in de verdeling.
De rol van mediation
Mediation kan helpen om deze complexe en potentieel conflictueuze kwesties te bespreken en te structureren. Een mediator kan partijen begeleiden bij:
- Het inzichtelijk maken van alle schulden en verplichtingen.
- Het formuleren van realistische afspraken over de verdeling van schulden.
- Het informeren over de juridische consequenties van een (wettelijke) schuldsaneringsregeling of faillissement van één van de ex-partners.
- Het helpen zoeken naar oplossingen, zoals het benaderen van schuldeisers voor een afstandsverklaring.
- Het voorkomen van toekomstige financiële conflicten tussen ex-partners.
In mediation wordt vaak geprobeerd om eerlijke en haalbare afspraken te maken, maar het is essentieel om ook een juridisch specialist te betrekken om te controleren wat er werkelijk mogelijk is binnen de wet.
Conclusie
Bij een scheiding is het verdelen van schulden niet altijd zo eenvoudig als het lijkt. Onderlinge afspraken in een convenant bieden duidelijkheid tussen ex-partners, maar zijn niet bindend voor schuldeisers. De hoofdelijke aansprakelijkheid blijft bestaan, en schuldeisers kunnen zich na een scheiding nog steeds op de andere ex-partner verhalen.
Om nare verrassingen te voorkomen, is het cruciaal om bij een scheiding niet alleen afspraken te maken over wie welke schuld op zich neemt, maar ook om de juridische en financiële gevolgen goed te begrijpen. Mediation biedt een waardevol platform om deze kwesties bespreekbaar te maken en samen tot een eerlijke en werkbare oplossing te komen.
Heb jij of jouw (ex-)partner te maken met schulden en zoek je begeleiding bij het maken van eerlijke en duurzame afspraken? Neem dan contact op en ontdek wat mediation voor jullie kan betekenen.
De informatie in de blog is gebaseerd op de volgende juridische bronnen:
- Hoofdelijke aansprakelijkheid bij gemeenschap van goederen: Wanneer je in gemeenschap van goederen bent getrouwd, ben je allebei hoofdelijk aansprakelijk voor gezamenlijke schulden. Dit betekent dat een schuldeiser bij beide partners de volledige schuld kan opeisen, ongeacht onderlinge afspraken.
- Regresvordering na WSNP: Als een van de ex-partners de volledige schuld betaalt, ontstaat er een regresvordering op de andere partner. Deze regresvordering valt niet onder de schone lei van de WSNP en blijft dus opeisbaar.
- Beperking van regresvordering na schone lei: Na beëindiging van de WSNP met een schone lei kan een regresvordering ontstaan als een ex-partner meer dan zijn of haar deel van de schuld heeft betaald. Deze vordering blijft bestaan en is verhaalbaar op de andere ex-partner.
- Hoofdelijke aansprakelijkheid na scheiding: Zelfs na een scheiding blijven beide ex-partners hoofdelijk aansprakelijk voor gezamenlijke schulden, tenzij de schuldeiser expliciet akkoord gaat met een andere regeling.
- Regresvordering en het minnelijk traject: Een toekomstige regresvordering kan niet worden meegenomen in een schuldregelingsvoorstel en wordt daarom niet kwijtgescholden in een minnelijke regeling.
